Vasilija,
Małanka, Ščodryj Večur - ostatnij deń staroho rôka podle
Juliańśkoho kaliendara.*
A dysia - peršyj deń Novoho Hoda. Jak tam - wysviatkuwali krychu?
Moža byli na balu?
My z Mužem vo našum, kameralnum hroni, trochu potańcuwali do hitôv, jakije
letiêli w ščodrovečernoji audycji na biełaruskim Radio Racja. Fajno było
posłuchati, što ludi sviatkujut, zvoniat z požadanniami i vinšovanijami, što navat pudtrymujut staryje dobryje tradycji
sviazany so Ščodrym Večerom. Fajno było posłuchati tože raznych
narôdnych piêseń, kotoryje ja pomniu šče z toho času, jak na raznych
imprezach bat'ki, siemja, znakomyje zbiralisia, i zausiody ich spivali - Biełarusačka, Nese Hala vodu, Čyrvona ruta, Tam u poli dva dubočki, Komaryk, Tuman jarom, Katjuša, Čaraunica i mnoho, mnoho inšych - starsych I tych noviejsych . Pevno dla toho do sich pôr najbôlš podobajutsia mnie
takije ispołnienija narodnych piesień, kotoryje hučać tradycyjno,
spivany čerez hurty na hołosy, z bôlš tradycyjnymi instrumentami
(jak na prykład u Małanki čy navat u Čeremšyny), jak tyje vise
"disco-błysco", na odion rytm, de za podkład ide tolki stiežka z
keyborda.
A tradycji?
Pomnite? Bat'ki Vam raskazyvali? A može sami majete okazjiu tak
sviatkuvati?
Bo na ŠčodryjVečur wažnyje je psoty! U Čyžov, na prykład, jak howorył odion iz słuchačy audycji,
tradycja šče žyva. Nu, žyva peuno prosto tam, de je mołodyje,
dla kotorych psoty heta naturalnoje dieło. Uže takoho ne pobačym tam, de
zostalisia tolki staryki...
1.
Kradienije brunok - brunku snimajut i chowajut, a hospodaru treba jije potôm
najti, na Novyj Hod.
2.
Malovanije okon čornoju farboju. Hospodary spiat i spiat, i ne
znajut, što za oknom uže deń, bo temno jak nočju.
3. Vysypyvanije stiežok - Jak koli chłopeć chodił do dieučyny, to jak raz
na Ščodryj Večur była najliêpšaja okazja vsiêm u viości pokazati,
jakij kavalier starajecca o jakuju pannu. A robili toje, vysypujučy stiežku a to z popieła, a to z sołomy od joho
do jijê chaty. Potom možna było toje jakoś i popratati. Ale časôm
fantazja pudskazywała šče druhije sriedstva. I tak na prykład maminomu bratu koliś učytielka čymsia pôdpała. Tak na Ščodryj Večur vyznačył vôn stiežku od
toho chłopcia do učytielki... atramentom! A toho so sniehu tak chutko ne
popračeš, bo vhodit hluboko! Oj, była kołomyja, ale,
koniečno, mamin brat ne pryznałsia do ničoho!
4. Druhije
psoty - što komu v hołovu pryšło, smiešnoje było a velikoji kryvdy ne robiło. Mołodiož, to
jest Kavalierka i Panny, umieli bavitisia i tiešytisa. I tak słuchač včerašniej
audycji opowiedał, jak to koliś Kavalierka zakinuła na chatu, de dievčaty
sobralisia sviatkuvati Ščodryj Večur, cełyj wôz z želieznymi
koliesami, koniečno, sposob treba było im uperuč prydumati, kob toj wôz
tam jakoś vtiahnuti, koliesa tut, korpus tut, ale udałosia i na Novyj Rôk vsie
tiešylisa i smijalisia u viości z takoji psoty, i divovalisia, jak udałosia
im tak toj wôz tak zakinuti.
5. Nu i voroženije - dievčyniata, koniečno, najbulš lubili - treba było doznatisia,
kotoraja peršaja zamuž pôjde. A vorožyli, układajučy, na prykład,
buty čerez chatu do poroha.
Može chtoś
uže popał na mojoho bloha i chotiełby podielitisa druhimi tradycjami?
Moža šče jakijeś znajete?
A
ja vsiem šutnikom i vsiem serjoznym vinšuju, štob Novyj Rôk prynios nam spakoj, dobro, terpienije do druhich ludiej, štob my lubili
druh druha i sebe samych. A tože, štob šanuvali i pudtrymyvali svoi
korni i tradycji, navat, jesli sami normalno sidimo dalieko od Rodiny i
pryjizžajem od času do času. Spełnienija mar, zdarovija. Innymi
słowami - vsioho dobroho!
* Teperki často spotykajetsia nazvanie "Juliańskij
Sylwester", na prykład na plakatach zaprašajučych v toj deń na zabawy, no
po mojomu ne povinnosia tak hovoryti. Heta, koniečno, sprava polonizacji, no
nam treba znati, jakije je sopraudnyje, tradycyjnyje nazvanija i ich
užyvati. Tiem bôlš, što koliś na viości našy bat'ki, diedy i vsie priedki navat
inšoho Novoho Hoda ne sviatkuvali.
