Troški inakš vyhladaje teperki žyccio mamy jak u našych predkov - nu, v pole ne treba mnie choditi, a vsiorumno času na vsio mało. Nu, jak chto choče, skažete, to i čas nadje. A v mene vôn teperki velmi chutko biêžyt, jak ne ohlanusia - vže cełyj tyždeń prošoł. A od roždienija Nataški vže pravie połtora miesiaca, słovno jak odion deń!
Disia hovoryła ja z koležankoju Ukrainkoju pro staryje metody, jak do ich teperki zachodnij sviêt voročajetsia. Na prykład chusty - teperki obołdieli z sietym sovsiem. Tak i ja dumała. A tut pravda takaja, što ne tolki v Afryci čy druhich dalekich krajach mamy nosili v chustach svoich ditiatok, ale tak samo i v nas. Chot', koli v pole vže šli robiti, kłali maleńkoje deś v kustach albo vieli, napryklad pud, derevom i vôno sobiê v siêtoj kołysci spało, koli mat' z bat'kom robili. Chyba že była baba, to mohła pryhladieti za małym. Albo staršyje braty i sestry - tohdy vôny, viedomo, niańčyli. A niańčyli jak vmieli. Dietiam treba było dovieryti, bo raz što byli od małoho učany oboviazkov, a dva - ne było často i druhoho vychoda.
Tak što časom baviatsia staršyje mołodšym jak lalkoju - moja mama, najmołodša z peti bratôv i siestrôv była takuju ich lalkoju. I higieny v hetum takoji velikoji ne było - chotia bat'ki hledieli za tepłom i štob ditiatko było čystoje i nehołodnoje, to dieti, jak to dieti, cikavy małoho ditiata - tak i časom štoś votknut v rôt albo vymurzajut, a jak vže krychu pudroste, to i podjudiat štoś zrobiti, jakujuś durnotu. I vsie žyli, i bosikom chodili, i zo zvierynoju bavilisia, i v zmli taplalisia, i dziakujučy tomu i viośkovoj pryrodi, rosli zdorovyje, bez alergii i chvorob.
Kołyski - teperki vchodiat v modu, a tož u našych diêdov v chati v kołyskach spali ditiatki - zrobleny z dereva albo pletieny z vikliny, stojali vôny na ziemle, albo visieli pôd sufitom, što tak samo praktyčne, bo tohdy ništo, što chodit po ziemle a možet byti nebezpiečnum, do sietoji kołyski ne dojde.
Zavivali ditiatok - nu tak, teperki kažut, što ne možna. Pravda takaja, što možna, tolki faktyčno koliś neptrebno "vykručali" ditiatkam ručki i nôžki, zaviazyvajučy ich po švam. Teperki nichto tak ne zrobit, ale vsie znajut, što mnoho dieti na počatku svojoho žyccia lubit byti tiêsno zavinuty i tohdy spiat spokojno - važne, štob ručok, a najvažniejše - noženiatok, ne prostovati na siłu.
Opoviedanij pro davnyje zvyčaji šče čakaju - ščascie v neščasci - moja mama pryznałasia, što za mołoda, štob ich dobre pomniti. Ale maju tiotu, mamy najstaršuju sestru, kotoraja mnoho pomnit, dołho na viości žyła i maje dobruju pamiat' i do historii našoji siemji, i do davnych tradycji. Tak što, jak tolki od jeji nazbiraju opoviedanij (mama obiščała pomohčy), takož i opublikuju.
A može Vam, dorohije čytačy, viedomy jakijeś takije zvčaji? A može znajete kołychanki? Pišytie v komentariach, jeśli tak - zaprašaju!
Odion raz mnie tolki, koli dumała pro vsio siête, takaja jasnaja dumka v hołovu pryšła i tak udaryła - vsie siêty rozkazy pochodiat z časuv, koli naša mova była odnoj movoj našych diêdov, koli nichto nad jeju ne dumał, prosto hovoryli, pieśni spivali, kilimy tkali, na večurki chodili, na łavočkach sidieli - vsio było tak prostoje, naturalnoje. Tak by chotiełoś, štob takim naturalnym, a nie tolki akademickim, naša mova ostałaś... Ale od toho my je i našy dieti - bo z novym rodiatsia novyje mohčymosti.
I Viête , dorohije čytačy, tak same, jeśli u Vas je ditiatko, oboviazkovo jezdiete na viośku jak najbulš - navat po polach i łuhach pochoditi, jeśli nikoho z siemje čy znakomych nema. Chaj ditiatko nabiraje dobrych bakterii od viośkovoj ziemli i poviêtra. I, koniečno, učyte po-pudlaśki hovoryti. Chaj maleńkoje pryvykaje i nasiakaje pudlaśkim duchom i atmosferoj!
Pozdravlajem!
