Šče my ne propali!

Na moje małoj hospodarci domašniuj roboty po vucha.

A čas jak dikij biežyt.

Vitkie 2 hodiki ispołniłoś, Nataškie tut zara na vesnu 4 bude.

Radosno byvaje, i sumno byvaje.

V subotu 40 dion, jak moja ostatnia babula pomerła.
Nema v mene uže ni baby, ni diêda.
Nema nikohutkoho, chto vyros na našuj rodinie, poka našy bat'ki povyjizžali v horody so svoich rôdnych viosok.
Nema nikohutkoho, dla koho hovoryti po-pudlaśki zausiody buło najnurmalniêjšym v sviêti, a pôlśki było nenaturalnym.

Pokolenije peresunułosie.

My sobiê sidimo v našuj Gdyni i ždemo, koli nastupnyj raz na Rodinu pojedem.

A byli i na verasień, koli naš diadia iz Australii prijichav pośle amal 30 liêt, a my jomu joho Rodinu pokazyvali. Byli i na zapusty, i na Ruzdvo.
Jakže by inakš.

Što deń diêtki svoje movy słuchajut od mene (a byvaje, što i našy Tato po-pudlaśki zahovorat), što večur słuchajut skazki po-našomu i piesień narodnych v roli kołychanok.

Nataška tak hovoryt: "Mamo, chrebet Tobie vidno!". I "zaspivaj mnie >>luli,luli!<<"
Vitik mało pokul hovoryt, no po-našemu vsiutko ponimaje, a jakže.

Deržymoś.
Rodina u nas zausiody žyvaja, chotia na blogie tišyna.

Rodina, ech Rodina.

Pud konieć stycznia i na poczatku lutoho znou my 3 tyžni pobyli na Rodinie. Ono, jak raz, diêtki pochvoriêli, i z tych troch tyžniou praktyčno vsio prosidiêli u chati. 
Dobre, što byli u Baby i Diêda, ono zza toho chvorienija ne udałosia za velmi z Rodiny pokorystati. 

Teper znou vybirajemsia. I znou divlusia v interneti i šukaju, štož tut cikavoho moža bude deś, jakijeś zdarienija, štoś čy dla velikšych, čy dla menčych.

A v hołovnuj miere - hovorymo po svojomu. Je dla mene velmi cikave, jak to našu Natašku odbirajut u jaslikach (u žłobkovi, značyt), koli vôna tak cełyj čas dvie movy miešaje. Ale pokul nichto ne pytał, čom moje ditia kaže "hołodna", "majem", "skazał", "tut", "chodi" i tak daliêj. 

A my, štož - ne perestajemo praktykuvatisa v rodnuj movi. Vopreki vsiem i vsiemu - ludiam, kotoryje toho ne rozumiejut i obstanovci, v kotoroji naša mova vmiraje razom z pokolenijem našych dieduv.

Koliś, davnym davno, pryhotoviła ja dla Vas trochu perekładuv, kotorych ne pospiêła vkinuti na svoj dysk, i vôny mnie deś popropadali v całum štodzionnym šumi. Ale, znajete, što ja roblu? Na štodeń?
Jakuju knižku ne voźmu, a najbulš maju polškich, trochu biełoruskich i ukraińśkich - čytaju dietkam po pudlaški - čy to stiški, čy proza. Jak? Normalno, "na žyvcia". Z prozoju liêhko, hôrš z poezjieju, ale tut, jak neskolki raz navat trudniejšyj stišok popade, to za kotorymsia razom vže prychodit v hołov dobryj perekład. I ide jak zołoto - dietki słuchajut i im podobajecce.

Vopreki vsiemu, dorohije. 

Vopreki tomu, što moji dietki budut neuzabavi odnymi z nemnohich ludi, kotoryje po našomu hovorat.Vopreki tomu, što naša mova poddajecce polonizacji i navat u starych hovorunuv, jakimi je pokolenije našych bat'kuv, čuju ja vže mnoho polonizmuv.
Vopreki tomu, što poza mnoju i moimi bat'kami nema nikohutkoho kruhom, ni sredi znakomych ni v siêmje, chto z moimi dietmima chotiełby po našomu hovoryti. No ono jak časom popade jakajaš neznakomaja babula, kotoraja štoš po pôlški zrazu načynaje a ja prostuju, što nie, što vôny po svojomu umiejut.
I vopreki tomu, što naša sobstviennaja rodnaja mova, kotoroju našy bat'ki z chatuv povynosili, dla ich samych stajecce čymsia egzotyčnym. 

Ale. Svoich znakomych i siemju naučyła ja vže - smsy pišu po pudlaški. Chto ono choče zo mnoju po pudlaški hovoryti čerez telefon čy na žyvo i ne zavoročaje mnie sraki, čy maje siête sens čy nie - z tym ja tak i hovoru.

Svoju mamu ja naučyła narešti za siêtych paru liêt - ne ustydatisia i vsiudu zo mnoju po svojomu hovoryti. Čy to u velikum horodi, čy to v Hajnuvci, čy to de na viošci. Bož to, strach podumati, ale i na vioškach u nas vže ne znaješ, čy jak do koh mołodšoho jak sam starik, po po svojomu zahovoryš, to čy odkaže.

Tak to je. 

Napisał spadar Maksimjuk cikavyj, smutnyj ale jakže sopraudnyj artykuł na temu toho, jak dołho šče naša mova bude diejničati v svojuj žyvoji formi. (Tut zaprašaju do lektury). Štož... ne je to vesiêła perspektyva, ale realistyčnaja. A vsiorumno spadar Maksimjuk ne ustaje v svojeji raboti i razom z druhimi autorami pudtrymuje našu movu na svojeji storonci, na kotoroju ja z ochvotoju zahladaju. Je tam mnoho raznych skarbuv, a pudlaškaja klaviatura to odion i z nich. I toju klaviaturoju ja narešti načała korystatisie. Samaja radost'. A to, ščyro skazavšy, odnoj z pryčyn, dla kotorych tak ciažko było mnie časom prysiesti pisati, było ne ono to, što času mało i utomlena čut' ne cełyj čas, ale tak same to, što cełyj čas treba było tyje sokraščenijia klaviaturovy pomniti, kob našy litery pisati.
Ne viêdu, jak ja tuju klaviaturu proziahała do sich pôr, tak čy inakš - dvum spadaram Maksimjukam velikie dziakuju za jije!

Znakoma Ukrainka, kotoraja sama piše artykuły do haziety svojoho menšestva, kaže mnie nedavno - pišy! Chaliêra, pišy, ne perestavaj pisati. Koli tolki maješ dumok, to davaj, pišy. Štož. Racja. Ne perestanu. Vsio šče mnie tyje knižki dla diêtok maratsia. Vsio šče viêru, što deš šče je takije variaty jak ja, kotoryje chočut peredati svoim dietkam samoje važnoje, navat, jak žyvut daliêko od rodiny. 

Tak što, Dorohije Čytačy - voročajemosia na koliśni tory i bačymosia znou nedołho. Ja pišu, a Viête čytajte. Majete ochvotu - komentujte. I sami sobiê i miž soboju po pudlaški pište. Da spatkanija.

Na Rodinu!

Pryjichali! Narešti na Rodini! I budemo musi cełyj žnivień!

Čytajemo "Nadzieja az po horoyzont" Barbary Horalčuk, ličymo busłov, hladimo kotikuv i sobak, i vyhladajemo korovok i vsiakoji druhoji žyviny :)

Da pračytanija!

Nauka ne ide u liês

Pudlaśki słovar mojeji dočuški:

"idu", "tut", "zobač" (z akcentom na "a" -  spolonizovane "diviś"), "bačka" (sobačka), "kotik", "loko" (mołoko), "maju", "ručki", "nožki".

Jasne, što najbôlš hovoryt po pôlśki - takoje u jije najvelikše jazykovoje okruženije. Ale po našomu ponimaje vsio, što do jije hovoryti i probuje tyje i mnoho druhich słov sama.

Mnoho u nas diêłov, tomu pokul ciažko ot tak siêsti i napisati. I na rodinie ne byli od maja. Ale - pro sioje mohu skazati praudu - naša mova i kultura zausiody hołosono zvučat u nas u chati, navat koli my daliêko od Rodiny, a na blohovi tišyna!

Liêtočko!

Trochu pomołčała, poleniłasia v žeškum liêtnium soncy, a tut uže kuniec červienia i četvertyj deń Petrovoho Posta ide!

Do połoviny maja byli my na Rodinie i treba było voročatisia nad morie, ale zarazki znôv na počatku lipnia vybirajemsia z povrotom na Rodinu, de my z Nataškoju planujem trochu pobyti i podychati Pudlaśkim povietrom. 

Maju nadiêju, što i Wam udałosia albo i udastisia, koli žyvete daleko od Pudlaša, pryjechati siuda choč trochu teper, koli teplinia, koli vsio pryhože, zielone, busły liêtajut, zbožža dospivaje. 

My budem na pevno polovati na vsiaki kulturnyje zdarienija i padzieji, i jak tolko udsastsia vziati udieł, obizatielno Wam pro sioje i napišu!

U poperednij raz udałosia nam mieždu inšymi byti v Kuraševi na festivalovi "Tam po majovuj rosi". Kuraševo to rodna viośka mojej mamy. Narešti, pośle dołhich liêt, pobyła ja tam dołš jak tolki perejechati i projtisia, posłuchała, jak zvučyt viośka. A i zabava z orhanizatorami była cudovna. žal tolki, što z viośki ne poprychodili čut' nichto, ale tovarystvo było tak viasiołaje, tak rozhulanoje, što i zdavałosia, što v ohule im ne pereškadžaje małaja kolkost' hladačy. A atmasfera była velmi pozytyvna, i vsie hovoryli po svojomu kruhom vołočebnoho pochoda, i byli z nim lude, kotorych Wy, koli interesujeteś našoj kulturoj, na pevno dobre znajete - spdarynie Ewa Zwierzyńska i Barbara Gorolčuk, spadary Tomaš Sulima i Mateuš Stryčula i,koniečno,sam Dorofiej Fionik-orhanizatar i veduščyj. I kruhom carstvovał duch suplnosti i praznika.

Tolki mnie žal, što tak napravdu našy viośki uže ne ja na što deń tak połnyje žyccia. Što što raz častiej čuti tam polśkoju movu, a nie movu načych diedov i pradiedov, kotoraja, niahlediačy na vsiaki historyčny prypadki, žyła jak i našy viośki, čerez sotni liêt - pokul pakalenije našych bat'kôv ne horoda. 

Štož, moža nam šče udastsia spasti našu movu i kulturu. Daj Boža.

Ja pokul šykuju Wam šče trochu perekładuv stiškuv i zaprašaju na storonku spadara Maksimjuka, kotoryj što jakijsia čas vkidaje novyje perekłady sviatovuj literatury. 

http://svoja.org/literatura.html

Tohdy da pabačennia na Rodinie! Korystajte z liêtočka i hovoriete po-pudlaśki!

Viête tut?

http://www.festiwal.cerkiew.pl/home.php?id=180

Ja korystaju z toho,što jak raz na Rodinie i starajusia byti. Koncert inauguracyjnyj - majsterštyk! Včera ne zmohli pôjti,ale disia uže znôu biežymo choč trochu posłuchati.
Da pabačenija v Hajnuvśkom Soborovi!

Na Velikdeń i ne tolki

Chrystos Voskresie!

Vstupili my v čas Svietłoji Siedmicy, što jasno značyt, što sviatočko ide v cełoj svojej krasie. Najvelikše z velikich, vesiołoje sviato, koli vsiudu kruhom buditsa vesna i my budimosia z povrotom do žyccia razom z jeju. A pohoda teperki na Pudlašy je takaja, što liêpšoji na sviato i ne vydumaješ, Tiem bolš, što zarazki i na Provody podamosia, i budem nesti vesiołoju novinu našym usobšym i žyvym, kotorych i na mohiłkach spotkajem. 

Na sviato maleńkim darym podarki, značyt - nesem vołočebne. 

Ja v sium rokovi maju na vołočebne štoś i dla Vas, a pered usim - dla Vašych ditiatok. 

Pomnite, koli ja narykała, što tak kiepśko z literaturaj dla dieti na našuj movi? Pokul velmi sioje nie mieniałoś, podumała ja sama krychy za sioje zabratisia. Bo, jak uže sami viedajete, pisanaja forma jazyka i to, što uže dieti mohut pryvykati do svojeji movy i učytisia jije čytajučy knihi, velmi podnimaje joho vahu i daje poniatije, što zapisana mova tak same realnaja, jak vsie druhije.

I pro takije knihi, knižki v zasadi, ja i podumała. Tolki pokul ne napisała i ne vydała svoich, bo, jak okazujecce, ne tak uže prosto pisati knižki dla dieti. O, vôny že je velmi trebujuščyje čytačy! Tak ja i podumała - budu daliej po-tichońku pracovała nad tymi knižočkami, a v miždučasi poprobuju zaniatisia tym, što uže je nam dostupne i dobre znakome, koli uže četverte i piatoje pokolenije vyrastajut v hranicach Pôlšy i vsiudu z sium spotykajucce.

Tak zabrałasia ja za perekład dobre znanych nam stiškuv Bechvy i Tuvima. I sioje Vam, a najbulš, Vašym ditiatkam, teperki predstavlaju i maju nadieju, što Vam spodobajecce. My z Nataškoju uže davno tak čytajem hetu klasyku. I, jak mnie zdajecce, vychodit sioje całkom dobre! Tak što zaprašaju - možete pobirati, drukovati, čytati do voli. A ja po tichońku budu daliêj zanimałasia tymi perekładami i dokidała ich siuda.

Probačte vsiakije pamyłki i nedoskonałosti - perekład to vsirumno zausiody interpretacja z odnuj movy na dryhuhuju.

A tut dla Vas link do nich:

Perekłady stiškuv - čast' 1.

Dobroji zabavy dla Vas i Vašych ditiatok!

Velikodni jajička pośle tradycyjnoho bitja v vykonaniu Nataški.

Tolkiw hołubcia ne zahrali - to uže v nastupnom rokovi :)

I "tuk-tuk!" nebjuščymisia jajcami :)

PS Spadaru Janovi Maksimjukovi spasibo za inspiracju, poradu i prošu prabačenija za to što zamołkła - dumała i dumała, i po-tichońku robiła što zadumała, ne vsio uspieła, a čas teče chučeńko :) 

Koli ne možna zrazumieti...

Na počatku mojoho posta posłužusia słovami vziatymi z fejsbukovuj storonki "Hovorymo po svojomu", vpis z 02.02.: "ne rozkruczwajemo politycznych tem bo i ne dla toho storona stworena (...) Je odnak taki sprawy kotore kasajutsie nas stôlko szto tiażko mowczati."

Potum data:
31. Studnia minuło 70 liêt od času masakry vozakuv  vliesovi la Bielśka Pudlaśkoho
02. Lutoho minuło 70 liêt  od času pohromuv neskolkich viosok na našuj ziemle, pohromuv v kotorych hibnuli mirnyje žychary hetych viosak.

Spravcy: bandy "Buroho" i "Łupaški", złačyncuv mordjujučych mirnych žycharuv v imia čystiny etničnuj i ideologičnuj.

Čom zhunuli vozaki? Bandom "Buroho" i "Łupaški" ne udałasia akcja odvetu na voročajučychsia do ZSRR sovieckich sołdatach. Vozaki byli im potrebny zabrati oborudovanije odbitoje sołdatom. Plan ne zovsiem vyšoł. Jakoby v odveti vozaki pohibli v liêsovi. Perežyli tyje, kotoryje perechrystilisia po katoličeski. Istočnik informacji: relacji sviedkuv z dokumentu IPN.

Čom viośki byli pacyfikovany? Bo tam byli "komunisty", kotryje chotieli "Biełorusi", vstupali do partii i tak daliej. "Komunisty", kotoryje v zasadi i ne znali, što to kumuna, ale dobre znali, što to je vojna, bieda i nietolerancja. Nekotoryje dumali, što novaja vłast', uže očerednaja od mnohich liêt, narešti nese pokoj i perechod z biedy i nietorlerancji v  sviet tolerancji i społečnoho avansu do "połnocennych" ludi.

Jak mnie izviestno, to tolki kusok faktyčnuj ličby žertv polovań bandy "Buroho" i "Łupaški" na "komunistuv".

Neznakomym supadziennijem komunistami byli vsie pravosłavnyje Biełorusy, v tum žeńščyny i dieti...

Teper sionniašnost':

27.02. polśkije nacjonalisty planujut v Hajnovci marš v pamiat' "Wyklatych sołdatuv"

Planujut toj marš na zemlie, kotoraja płyve krovleju našych predkuv, zabitych nevinno bandoju       frustratuv, kotoryje svoji abmicji realizovali tak, jak najprostiej: na bezbronnych ludiach.

Jak sioje ponimati?

Teperašniaja vłast' v našuj stranie daje tichuju zhodu na nacjonalistyčny vystupki. Korystajucca tym takije že frustraty, jak tyje, kotoryje zabivali nevinnych ludi v 1946 v Pudlaśkich viośkach. 

Takije lude vykrostujut ahresju i nianavist' dla pudtrymki svojeji racji, na kotoruju ne majut racjonalnych arhumentuv. Jeśli nema racjonalnych, zostajecce demonstracja siły i začarouvyvanie rečyvistnosti słovom. Ne v charatery ruhanija, bo to za proste. To je słova schovany za informacjami z "krynic hodnych davieru" pro to, što vôny majut racju. To je pustyje hasła połny ahresji (np. "Jedna Polska katolicka".) To je abzyvanije druhoho čełoviêka słovom, kotoryje vyjmaje z joho čełoviêčestvo. Tohdy toje słovo avtomatyčno označaje kohoś huršoho, druhoji katehorji, kohoś, chto ne maje prava do svoich racji, a daliej, koli dochodit do skrajnosti, ne maje prava žyti.

U Polśkich nacjonalistuv na razi je peršyj (i, daj Boža, ostatnij) etap. Takim słovom je u nich "komunist" i vsiakije synonimy. Ne maje značenija, što za tym słovom napravdu stoit. Tut "komunist" to vsie, chto protiv, koli vony nesut odnu, sviatuju pravdu, vony - nastojaščyje lude. 

Čy sioje čohoś Vam ne prypominaje?

Ale, štob vyjasniti. Ahresja je dobre kamuflovana. V postati "dobruj noviny". My ne idemo pokazati siły protiv Vam. My idemo pokazati Vam, de je racja, de pravilnaja storona. My nesemo Vam svietło pravdy. My nesemo pravdu o bohatyrach. My odion narod, kotoroho tolki kryvdili, a kotoryj nikohutkomu ne prynios kryvdy. Čy sioje tak same čohoś Vam ne prypominaje?

Našy diedy, našy bat'ki mołčat. I nas naučyli mołčati. Bo vieki kryvdy, jakoji doznavali našy predki, naučyli ich ne odzyvatisia v svojuj spravi. Bo strach. Bo treba ticho sidieti, štob perežyti. Na vsio zhodžatisa, čoho choče dannaja vłast', bulšynstvo. Tolki štob perežyti.

Ale jak ticho sidieti, koli po krovi našych predkuv majut stupati buty tych, kotorych hołovy napakovany nacjonalistyčnymi hasłami?

A šče pryhlańtesia prozviščam... Kolki je typovo biełoruskich, pudlaśkich sredi polskich nacjonalistuv na Pudlašy. Je socjolohična i psycholohična pravda,  što najhołosniej kryčat tyje, kotoryje bojacce, štob ich ne rozpoznali v hrupi, kotoryje majut kompleks svojoho proischodženija. 

Čy sioje tak same čohoś Vam ne prypominaje?

Koli takije maršy majut miêsto deś v Polšy, my jakoś pryvykli, chot' bolit. Ale koli maje vôn maje byti zorhanizovany na toj ziemle, de nevinny lude byli masovo zabivany - bolit bulš. Tohdy što robiti? 

Dyskusja merytoryčna z lud'mima, kotoryje dumajut tolki pustymi hasłami, ne maje sensu. 

Kotrmanifestacja? Ale v jakum charakterovi? Stanuti zo znimkami našych babok, prababok, diedov i pradiedov, ich małych dietok, z datami i sposobami ich smerti, jakuju zafundovali bandy "Buroho" i "Łupaški"? 

Diejničati v interneti?

Vsio možna. 

Ono tolki ne možna datisia provokacji, štoby skazati to, z povodu čoho nacjonalisty zrobiat z tebe komunista i voroha narodu. A vôny je mastiera v perekručyvaniji rečyvistnosti i arhumentuv, jakije do ich stosujut dumajučyje lude. 

Čy sioje tak same čohoś Vam ne prypominaje?

Ne možna nam datisia provokacji. Ale ne možna nam zabyti, što robili bandyty "Buroho" i "Łupaški" 70 liêt na zad. 

W IPNi šče je dokumenty pro sije zbrodni z ich opisami. Pokul majete šansu - poznakomteś z nimi. 

Mimo takich ruchuv, mimo storon v interneti klikajučych do nianavisti, mimo storon, de avtory pišut, što tolki pulśkij narod był kryvdžany, a sotni čytačej kryčyt nienavistiu do narodnych mienšosti, ja vsio taki vieru, što ludi złych menš na svieti jak tych dumajučych, šanujučych inšych od sebe. A koli koło nas je tyje, kotoryje siejut nianavist', my ne bud'mo takimi, bud'mo dobrymi, mudrymi i svoich ditiat chovajmo na dobrych ludi.

Každyj narod maje svoi kryvdy, každyj narod maje svoji trahedji.
Dieło v tom, štob ich ne rozdrapuvati, a probačati, šanuvati sebe vzaimno i umieti pryznatisia - tak, my zrobili kiepśko, probačte. Davajte budem teperki žyti zhudno, štob takoje štoś ne povtarałoś. 

Tolki lude, kotoryje ne majut samouvierennosti, ale za toje mnoho kompleksuv, bojacca tak zrobiti.

A my...

Bud'mo mudrejšymi. Bud'mo dobrymi. Zavsiody.

Istočnik znimka: https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com/2016/01/29/70-rocznica-pacyfikacji-bialoruskich-wsi-przez-oddzial-nzw-burego/ (Velmi cikavyj i pravdivyj artykuł).

Na pomniku je i prozvišča i mojoho pradieda, odnoho z vozakuv, kotoryj pohib v liêsovi. Ne byv komunistom i navat pevno i ne velmi i znał, što to takoje. Banda "Buroho" siłoju zabrała joho na svoju akcju, kotoraja ne pušła po ichnioj dumcy. Pradied był pravosłavnym Biełorusom, sviedkom neudačnych diejstvi bandy i za sioje zapłatił svoim žycciom, zostavlajučy žonku i maleńkich ditiat...

Z praznikom po raz peršyj!

Vsiech tych, kotoryje sviatkujut pôlśkie sviato albo pravosłavne podle greckoho stylu, krychu pôznovato, ale ščyro žadaju vsioho najliêpšoho!
Z praznikom, z Roždžestvom Chrystovym!

A v "podarok"podsyłaju velmi hože vykonanie koladki pro sviatoju Varvaru.

https://www.youtube.com/watch?v=qF0D4MHHA2s