Naša literatura - čast' 2.

Krychu jak dopisok i kropku do poperednioho posta dokidaju linka do dvoch artykułôv spadara Mateuša Stryčuli. Ja, tak jak pevno čast' i z Vas, dorohie Čytačy, vže pro spadara Stryčulu čuła - tut, na prykład, majete audycju na Radivo Biełostok, de z im vedecca vyviad (a taksame so spadarom Aleksandrom Maksimjukom, bratom spadara J. Maksimjuka).

My, rudnyje Pudlašuki, vstydajemsia svojeji movy i vtikajem od korni, a tut je chtoś, chto našu movu polubiv, navučyvsia jije, polubiv Pudlaše, hovoryt, promuje, piše.

Hlańte. Svojeju dorohoju, Časopis to hazieta, pro kotoruju treba pomniti - z tradycjami, o Pudlaśkich (i Polśkich) Biełorusach pisane čerez Pudlaśkich (i Polśkich) Biełorusuv - dla vsiech. Artykułôv na pudlaśkoj movi spadar Stryčula napisav tudy vže sporo, možna archivalny bez problemu najti. Je što čytati i nad čom dumati.

http://czasopis.pl/matusz-stryczula-pamet-pro-hora/ 
http://czasopis.pl/mateusz-stryczula-swoji-narodowci/

Tołstaja, čornaja linija

 

Zdarovy, dorohije Čytačy,

davno nic ne pisała. A to zza toho, što časom nema koli prysiesti, a to zza toho, pro što ja dumała. 

A dumała ja pro toje, što bačyte v zahłavii siêtoho posta.

Byli my na Rodini. Było nam dobre, pravda. Rodina lietom, koli pryjizžaješ na vakacji, zdajecce samym rajom. Daleki problemy zvykłoho dnia, vsio kolorove, busły lietajut nad hołovami, zbožža spieje.
Kruhom množestvo festivalôv. A vsiorumno jakoś sumno. Čom? A no tom, što vsio mieniajecce, i to nie na liêpše. 

Byli my na viości. I moj Muž, i naše Ditia, oboje vôny mieli okazju peršyj raz hostiti pry sopravdnoj, viośkovuj chati, na takom že podvorkovi. Jeli my ohorodninu z ohoroda, samaja natura, chto môh, toj ruśkuju vodku pił. I vsie po svojomu šparyli, i navat moj Muž, kotoryj pomaleńku učytsia hovoryti. I vsiem podobałosia, i joho dopinhovali.

Ale to vže egzotyka, pravda? V toji viości,  jak pravie v každuj našoji,  krychu starikôv zostałosia, hde nehde dača, de vzroslyje davno dieti od času do času pryjedut dohlanuti podvorok po bat'kach,  kotorych vže nemá, a to chtoś z Pôlšy siedlisko kupiv i zadumał perejichati i žyti. I tak davnaja struktura sioła rozchoditsia po švam. 

Na chrystinovuj imprezi, kotoruju my robili na Rodinie dla našoj pudlaśkoj rudni, na peremiešku było čuti svoju i polśkuju movu. I to ne dla toho, što moj Jaša ne vsio šče po svojomu ponimaje čy skaže (chotia odno i druhoje jomu štoraz liêpš vychodit), a dla toho, što mieždu soboju pokolenije bat'kôv po svojomu hovoryło, a do našoho avtomatyčno perechodili na pôlśkij. Bôlš skažu - navat i moja mama nekotorych słov vže zabyvaje.

I ja sobie podumała, jak to vsio divno - koli šče moi bat'ki byli małymi i na viości rosli - pudlaśkaja mova była ich peršoju movoju. Dopiero polśkoho učylisia jak šli do škoły, de był učytiel polak i vôn vže pokazyvał, što poza chatoju, navat na viości, nema miesta dla rodnoji movy. 

Čy moi diedy dumali pro toje, jak do svoich dieti hovoryti? Nie, dla nich svoja mova, pudlaśkaja, była naturalna. Ne było druhoji. Died, idučy v pole, koli babu čy dieti svoich klikał, ne dumał, jak do ich hovoryti. Baba tak same ničoho takoho ne musieła sobie dumati. A my? My pokolenie dla kotoroho svoja, rodna, pudlaskaja mova to egzotyka. I nas od pokolenija našych diedôv i bat'kôv siaja tołstaja, čornaja linija odhorodžaje.  I sioje až fizyčeski bolit, tak silno čuti.

Ja inakš na rodinie jak po svojomu ne hovoru. Doma, z Mužom - jak popade, v zasadi najčastiej po polśki, ale i po svojomu probujem. Nataška šče v žyvoti mojum pryvykała do rodnych piesień, do rodnych klimatôv. Teperki siete prodołžajem, a ja skazała jije babi, a svojeji mamie, štob jak najbulš do Natki po svojomu hovoryła i pieśni na son tolki narodny spivała. Ale,  jak to mnie dobre skazała siabrouka'-ukrainka- navat jeśli naše pokolenije,  kotoroje choče niby voročatisia na Rodinu napravdu ne vernecce i ne načne tam prodołžati našu kulturu,  to tak napravdu ničoho ne uratujem,  nic ne zmieniajecce.

"Palčyki jak gozdiki" - skazał małyj susied, kotoryj prybieh pobačyti moju mamu, koli jije mama, a moja baba pryvezła jije do chaty zo špitala. De ja najdu ditia, ktoroje z Nataškoju po svojomu pohovoryt?